«Πυροτέχνημα» ο Ομπάμα; << Γιάννης Λούλης >>

Υπάρχουν ήδη πρώτα δείγματα γραφής για την εξωτερική πολιτική Ομπάμα. Ξεκινώντας από την αναπόφευκτη ελληνοκεντρική προσέγγιση (που μαστίζει τη χώρα μας), τα δεδομένα είναι τα αναμενόμενα: Στο τρίγωνο ΗΠΑ, Ελλάδα, Τουρκία, οι ισορροπίες θα παραμείνουν λίγο-πολύ ίδιες. Ενώ οι εκρήξεις απογοήτευσης από μέρους μας είναι απλώς η άλλη συναισθηματική όψη των αρχικών άμετρων προσδοκιών. Αλλά ας κοιτάξουμε πέρα από τη στενά ελληνοκεντρική οπτική. Στη συνολική εξωτερική πολιτική Ομπάμα υπάρχει όντως αλλαγή ύφους από τον ακραίο των ακραίων Μπους. Πέραν αυτού όμως, ελάχιστα έχουν αλλάξει. Πράγματι οι ευρωαμερικανικές σχέσεις βελτιώνονται. Στους G20, με δεδομένο το πλήγμα στο αγγλοσαξονικό οικονομικό μοντέλο παγκοσμίως, ο «κεντροαριστερός» Ομπάμα έκανε παραχωρήσεις προς τους δύο πιο κρατικο-παρεμβατικούς κεντροδεξιούς ηγέτες της Ευρώπης, Σαρκοζί και Μέρκελ. Βεβαίως ακολούθησαν οι γνωστές άκομψες και πάγιες αμερικανικές προτροπές για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. που είναι άσχετες με ένα αναγκαίο όντως «άνοιγμα στο Ισλάμ».

Φθάνουμε τώρα στη μεγάλη πρόκληση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ: τη σύγκρουση με το Ισλάμ. Αυτή αποτελεί τη σοβαρότερη εστία αντιπαράθεσης της εποχής μας. Εδώ τα μέτωπα παραμένουν ορθάνοιχτα: Παλαιστινιακό, Αφγανιστάν, Πακιστάν, αραβικός κόσμος. Η εξωτερική πολιτική Ομπάμα, με τους ανθρώπους του Κλίντον στο τιμόνι, μέχρι τώρα δεν ανοίγει κανένα νέο δρόμο προς το Ισλάμ. Απλώς η πολιτική Μπους ήταν ακόμη πιο προκλητική.

Κατ' αρχάς ο Ομπάμα συνεχίζει να ταυτίζεται πλήρως με το Ισραήλ. Η στάση του στο ολοκαύτωμα της Γάζας ήταν ωμή στην απάθειά της. Η Χίλαρι θωπεύει το Ισραήλ, ενώ αρνείται κάθε διάλογο με τη Χαμάς, που εκφράζει το μεγαλύτερο τμήμα των Παλαιστινίων. Το χαϊδεμένο Ισραήλ παραμένει η πιο αποσταθεροποιητική δύναμη της περιοχής. Ενώ πλέον κυβερνάται από τους πιο ακραίους του πολιτικούς, που δεν θέλουν παλαιστινιακό κράτος. Ούτε καν στη θεωρία!

Ο Ομπάμα δεν έχει αλλάξει την εικόνα των ΗΠΑ στον αραβικό και ισλαμικό κόσμο. Οι ΗΠΑ στηρίζουν, τοπικά, απεχθείς δικτατορίες - ανδρείκελά τους. Εκεί συνεχίζουν να στέλνουν για βασανισμούς «ύποπτους» τρομοκράτες, παρά την κατάργηση του Γκουαντάναμο. Αντιμετωπίζουν εχθρικά όσους δεν είναι «yes men» στην περιοχή. Ενώ τα ανοίγματά τους στο Ιράν -μια κρίσιμη περιφερειακή δύναμη- γίνονται με «μισή καρδιά». Γι' αυτό είναι αδιέξοδα.

Επίσης, η σύγκρουση με το Ισλάμ θα βαθαίνει εφόσον παραμένουν αμερικανικά στρατεύματα στο Αφγανιστάν. Επί Ομπάμα, τα στρατεύματα αυτά δεν μειώνονται. Αυξάνονται. Σε έναν πόλεμο χαμένο «από χέρι». Ταυτόχρονα, ο πόλεμος αυτός αποσταθεροποιεί το Πακιστάν, μια ισλαμική πυρηνική δύναμη. Τέλος, στο Ιράκ η βία αναζωπυρώνεται. Ενώ αναμένεται να ξαναγίνει εκρηκτική μόλις φύγουν οι Αμερικανοί, ιδίως αν δεν κλείσει η πληγή της γενικευμένης σύγκρουσης με το Ισλάμ. Με κύρια εστία το Παλαιστινιακό.

Υπάρχει λοιπόν ένας μεγάλος κίνδυνος: Να ενταθεί η βία στο χώρο του Ισλάμ και συνακόλουθα να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η ισλαμική τρομοκρατία. Τούτο πιθανώς να προκαλέσει μια βίαιη αντίδραση της υπερδύναμης (κάτι που βλέπουμε ήδη στα σύνορα Πακιστάν - Αφγανιστάν). Οσο όμως εντείνεται η σύγκρουση με το Ισλάμ τόσο μεγαλώνουν οι πιθανότητες οι ΗΠΑ να επιστρέψουν σε αντιλήψεις και πολιτικές «τύπου Μπους». Με τον «βελούδινο» Ομπάμα να μοιάζει όλο και περισσότερο με πυροτέχνημα.