Οι εχθροί του δικομματισμού τον βοηθούν <<Γιάννης Λούλης>>

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα τάση που καταγράφουν οι μηνιαίες δημοσκοπήσεις («Περισκόπιο») της MRB για τον ΕΤ.Κ: Καθώς κάμπτονται τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ και πιέζεται ο δικομματισμός, ανεβαίνουν τα ποσοστά της λεγόμενης «αδιευκρίνιστης ψήφου» (αναποφάσιστοι, λευκά, άκυρα κ.λπ.). Με δυο λόγια οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι αποστασιοποιούνται από όλα τα κόμματα και πάντως δεν κερδίζονται από το κατεξοχήν κόμμα διαμαρτυρίας, δηλαδή τον ΣΥΡΙΖΑ. Ας σημειωθεί ότι η αδιευκρίνιστη ψήφος, που τον Απρίλιο και το Μάιο βρισκόταν περίπου στο 12%, τώρα έχει ακουμπήσει το 16%. Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ από 17,9% (το Μάρτιο) έχει υποχωρήσει στο 14%.Η πραγματικότητα αυτή σηματοδοτεί ένα κρίσιμο δεδομένο: παρά την κρίση του δικομματισμού, ο τελευταίος αντέχει. Και τούτο συμβαίνει, πέραν άλλων λόγων, διότι η απειλή ενός κόμματος σοβαρά ανταγωνιστικού στο δικομματισμό απομακρύνεται. Αυτός ο «τρίτος πόλος» συνεχίζει να τροφοδοτείται από ψηφοφόρους διαμαρτυρίας που προέρχονται από τα δύο μεγάλα κόμματα και κυρίως από το ΠΑΣΟΚ. Ομως ο ΣΥΡΙΖΑ, ακριβώς διότι αντιμετωπίζεται ως αμιγές κόμμα διαμαρτυρίας και εκτόνωσης, χάνει έδαφος, καθώς δεν αποτελεί αξιόπιστη πρόταση εξουσίας. Την ίδια ώρα, πολλοί απογοητευμένοι από τα δύο μεγάλα κόμματα επιλέγουν στάση αναμονής. Και κάνουν «προσωρινή στάση» στην αδιευκρίνιστη ψήφο.Μέχρι το 1993 η πόλωση εγκλώβιζε τους ψηφοφόρους διαμαρτυρίας στο να αποδοκιμάζουν το μεγάλο κόμμα που τους απωθούσε, επιλέγοντας το «αντίπαλο δέος». Οι αρνητικοί ψηφοφόροι εκινούντο μεταξύ των δύο ανταγωνιστών για την εξουσία. Τόσο η Ν.Δ., το 1989-90, όσο και το ΠΑΣΟΚ, το 1993, επικράτησαν άνετα, αν και είχαν ιδιαίτερα προβληματικές εικόνες. Η μια πλευρά είχε επίσης μη θετική ηγετική εικόνα, ενώ και η άλλη είδε το ηγετικό της ατού να αποδυναμώνεται. Παρ’ όλα αυτά, λόγω της πόλωσης της εποχής εκείνης, η Ν.Δ. το 1990 και το ΠΑΣΟΚ το 1993 πέτυχαν υψηλότατα ποσοστά. Αντιθέτως, στην εποχή μας, οι αρνητικοί ψηφοφόροι δεν αισθάνονται εγκλωβισμένοι στο διπολισμό. Οι πολωτικές στρατηγικές του παρελθόντος δεν τους συσπειρώνουν. Τους απωθούν. Αυτό φάνηκε και από την πρόσφατη εκλογική στρατηγική «τύπου 1993» του ΠΑΣΟΚ, που απέτυχε παταγωδώς. Με την έννοια αυτή ο δικομματισμός, σε μια εποχή υποχώρησης των εντάσεων και απόρριψης των σκληρών διαχωριστικών γραμμών, κινδυνεύει περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Διότι οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι της Ν.Δ. δεν θα κατευθυνθούν απαραίτητα στο ΠΑΣΟΚ, ούτε οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ απαραίτητα στη Ν.Δ. Αντίθετα, είναι πολύ πιο πιθανό, αποδοκιμάζοντας το κόμμα που είχαν ψηφίσει, να στραφούν στα μικρότερα κόμματα, καταψηφίζοντας έτσι το σύνολο του δικομματικού πλαισίου. Αλλωστε, για τους ψηφοφόρους αυτούς, η απεμπλοκή από το συγκεκριμένο πλαίσιο δημιουργεί τα τελευταία χρόνια και αισθήματα «απελευθέρωσης» από ασφυκτικά διλήμματα.Παρ’ όλα αυτά, η «φυγή» από το δικομματισμό σε εκλογές όπου κρίνεται η εξουσία είναι περιορισμένη. Παρά τις ευνοϊκές συγκυρίες για τους «μικρότερους». Και ο λόγος είναι απλός: Κανένα από τα μικρότερα κόμματα δεν συγκινεί. Σοβαρή εναλλακτική λύση στο δικομματισμό δεν υπάρχει. Και η όποια αρχική «γυαλάδα» του ΣΥΡΙΖΑ, μέσω του Αλέξη Τσίπρα, έχει αρχίσει να θαμπώνει. Ετσι, οι σωτήριοι στυλοβάτες του δικομματισμού είναι εν τέλει οι ανταγωνιστές του! Που αδυνατούν να χτίσουν μια αξιόπιστη εναλλακτική εικόνα. Παρά τις δύσκολες ώρες που περνάει ο δικομματισμός.