Το «σύνδρομο της συσσώρευσης» <Γιάννης Λούλης Επικοινωνιολόγος>

Τι ενόχλησε περισσότερο τους ψηφοφόρους της Ν.Δ.; Μια συνολική συμπεριφορά σε ώρες οικονομικών δυσκολιών, στην οποία προστέθηκαν και τα του Βατοπαιδίου. Το γράψαμε και την περασμένη εβδομάδα: Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει τις σοβαρότερες δυσκολίες από τη νίκη του 2004. Οι δυσκολίες οφείλονται σε συγκεκριμένες αιτίες. Αποτυπώνονται άλλωστε σε μια σειρά δημοσκοπήσεων που δείχνουν μια ισχνή απόσταση μεταξύ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ. Με μια πρώτη δημοσκόπηση να εμφανίζει το ΠΑΣΟΚ να προηγείται. Ομως η «πρόθεση ψήφου» δεν είναι το κρισιμότερο ζήτημα για το κυβερνών κόμμα. Για τη Ν.Δ. το πιο σημαντικό είναι η διατήρηση της υπεροχής στα «ποιοτικά στοιχεία» και κυρίως στις συγκρίσεις των δύο ηγετών. Η πραγματικότητα αυτή σηματοδοτεί νέες τάσεις στην κοινή γνώμη. Ομως θα ήταν προϊόν επιπολαιότητας ένας ισχυρισμός περί «ανατροπής του τοπίου» με βάση δημοσκόπηση πάνω στη φόρτιση «της στιγμής». Ο δρόμος για να επιβεβαιωθεί και εν συνεχεία να εδραιωθεί μια ανατροπή είναι μακρύς. Ενώ κάθε νηφάλια ανάλυση επιβάλλει να αφεθεί ο χρόνος να τρέξει, απαλλάσσοντάς τον από στιγμιαίες αντιδράσεις την ώρα των φορτίσεων. Ενα είναι το πιο ασφαλές δεδομένο του τοπίου: Η πρωτοφανής ρευστότητα. Καθώς πλέον ο μεγάλος «νικητής» στις δημοσκοπήσεις είναι η αδιευκρίνιστη ψήφος, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ υποχωρεί και η άνοδος του ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται πολύ περιορισμένη. Σε τέτοιες συνθήκες όλες οι προβλέψεις είναι αυθαίρετες. Και παρακινδυνευμένες.Πώς όμως προέκυψαν οι νέες τάσεις στο τοπίο; Αυτές χωρίς να ευνοούν ιδιαίτερα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης τού άνοιξαν πρώτες ευκαιρίες μέσα από τη φθορά της κυβερνητικής παράταξης. Η εξήγηση των τάσεων αυτών παραπέμπει στο «σύνδρομο της συσσώρευσης» δύο δεδομένων. Αυτά αθροιζόμενα επιβάρυναν την εικόνα της κυβέρνησης. Το ένα αφορούσε την αναπότρεπτη ανάγκη λήψης έκτακτων φορολογικών μέτρων και τις δυσκολίες επικοινωνίας τους. Το δεύτερο, και σαφώς σοβαρότερο, αφορούσε τα παρεπόμενα μιας συγκεκριμένης διαδρομής του (καθυστερημένα) παραιτηθέντος υπουργού, συν το σκάνδαλο του Βατοπαιδίου. Από μόνα τους τα φορολογικά μέτρα προκάλεσαν ορατή, αλλά περιορισμένη φθορά στην κυβέρνηση. Τούτο έδειξαν όλες οι πρώτες μετα-καλοκαιρινές δημοσκοπήσεις. Η διαφορά υπέρ της Ν.Δ. μειώθηκε τότε στο 2%, αλλά διατηρείτο σταθερή, ενώ τα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων ευνοούσαν το κυβερνών κόμμα. Οι ψηφοφόροι, έστω και δυσφορούντες, επεδείκνυαν κάποια ανοχή στα μέτρα, με δεδομένη τη διεθνή οικονομική κρίση. Ομως οι ψηφοφόροι βρίσκονταν πλέον στα όρια της ανοχής τους. Τι τους ενόχλησε περισσότερο; Μια συνολική συμπεριφορά σε ώρες προσωπικών οικονομικών δυσκολιών. Ενώ προστέθηκαν και τα του Βατοπαιδίου. Αυτό το «σωρευτικό σύνδρομο» φθοράς εκδηλώθηκε πρόσφατα. Ειδικά τις τελευταίες ημέρες. Οπως άλλωστε έδειξε η GPO, η κοινή γνώμη θεωρεί πως περιστατικά μη σχετιζόμενα με την οικονομική πολιτική είναι εκείνα που κυρίως έφθειραν την εικόνα της κυβέρνησης. Η άποψη αυτή μάλιστα συγκεντρώνει ακόμη υψηλότερα ποσοστά στους ψηφοφόρους της Ν.Δ. Απέναντι σ’ αυτό το «σύνδρομο της συσσώρευσης» τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση; Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Κεντρικό όπλο παραμένει η προσωπική απήχηση του πρωθυπουργού. Σε τελική ανάλυση, οι εκλογές στην εποχή μας κρίνονται κυρίως στο επίπεδο μιας «σύγκρισης εμπιστοσύνης» μεταξύ ηγετών. Κρίσιμη για την κυβέρνηση είναι επίσης η αταλάντευτη υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων (όπως π.χ. με την Ολυμπιακή). Η «φυγή προς τα εμπρός» όμως πρέπει να απαλλάσσεται έγκαιρα από φορτία ατομικών συμπεριφορών? που προκαλούν δυσανάλογη ζημιά.