Με τον άσο στο χέρι << Μανόλης Κοττάκης >>

Η διπλωματία είναι η τέχνη της μπλόφας: Ενας διαπραγματευτής πρέπει να συμπεριφέρεται όπως κάποιος που ενδιαφέρεται να αγοράσει σπίτι: με συγκρατημένο «ενθουσιασμό». Αλίμονο σε εκείνον που θα δείξει ότι του αρέσει η μεζονέτα πριν συμφωνήσει την τελική της τιμή: Ενα χαμόγελο ικανοποίησης μπορεί να εκτινάξει την αξία της στα ύψη μέσα σε μερικά δευτερόλεπτα. Οι παλαιοί διπλωμάτες υποστηρίζουν μάλιστα ότι στη διαπραγμάτευση πρέπει να δυσφορείς μέχρι την τελευταία στιγμή. Ακόμη και αν από μέσα σου κάνεις πάρτι χαράς γιατί δικαιώνονται οι θέσεις σου. Κανείς δεν πρέπει να διαβάζει τις σκέψεις σου. Ο ανέκφραστος Γκρομίκο, ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, δημιούργησε σχολή πάνω σ' αυτό.
Αν λοιπόν αποφασίσαμε ότι η νέα δέσμη ιδεών Νίμιτς έχει στοιχεία που μας ικανοποιούν (αν, λέω, διότι δεν είναι και απολύτως σίγουρο), αυτός δεν είναι λόγος για να περιφέρουμε τη χαρά μας δεξιά και αριστερά. Αντιθέτως. Είναι λόγος για να σιωπούμε. Η μακρά προϊστορία των διαπραγματεύσεων με τα Σκόπια (πολύ κατατοπιστικό το βιβλίο του Χρήστου Ζαχαράκι επ' αυτού) μας δείχνει ότι οι πρόωρες θριαμβολογίες του ενός φέρνουν σε δύσκολη θέση τον άλλον. Μας δείχνει επίσης ότι διευρύνουν τις αποστάσεις, αντί να τις γεφυρώνουν. Κι εκεί που έχεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι κοντά στη λύση, ανακαλύπτεις ότι είσαι μακριά. Είναι απλό γιατί συμβαίνει αυτό: Μετακινείται το κέντρο βάρους της διαπραγμάτευσης και χαλάει σε χρόνο «dt» ισορροπία που πήρε μήνες για να χτιστεί.
Εφόσον λοιπόν θέλουμε να κλείσει αυτή η εκκρεμότητα, που βαραίνει με τη σκιά της την πολιτική ζωή σχεδόν είκοσι χρόνια τώρα, έχουμε υποχρέωση να πάμε με χαμηλούς τόνους και να συνεχίσουμε τη διαπραγμάτευση μέχρι τέλους. Η συγκυρία είναι δύσκολη, διότι στα Σκόπια δεν ξέρεις ούτε με ποιον διαπραγματεύεσαι, αλλά ούτε και αν μια συμφωνημένη λύση θα εφαρμοστεί στην πράξη (υπάρχουν τα τερτίπια του δημοψηφίσματος). Η συγκυρία είναι όμως και ευνοϊκή, γιατί ο ωφέλιμος χρόνος για τους Σκοπιανούς τελειώνει. Οι Ρεπουμπλικανοί απέρχονται. Αν μείνουμε σοβαροί και ο καθένας παίξει σωστά το ρόλο του (ο Παπανδρέου με τη χθεσινή του θέση βοηθά τη διαπραγμάτευση), θα τα πάρουμε όλα και τότε ο καθείς θα πιστωθεί δικαιολογημένα τη δόξα που του αναλογεί. Αν όμως αρχίσουμε από τώρα τα τηλεφωνήματα εσωτερικής κατανάλωσης, τότε μπορεί να μείνουμε με τον άσο στο χέρι...